ABD’de, DASH diyeti, en iyi diyet ödülüne layık görüldü. Ödül; bu yıl, 38 diyet planı uzmanının katılımı ile gerçekleştirilen bir panelin raporları dikkate alınarak verildi. Peki, DASH diyeti nedir?

U.S. News and World Report’un yıllık diyet derecelendirmesinde, altıncı kez üst üste birinci sıraya yerleşen DASH diyeti; Ulusal Kalp, Akciğer ve Kan Enstitüsü tarafından, yüksek kan basıncını önlemek için geliştirilmiştir. Bu diyet; sebze, meyve ve tam tahıl tüketimini artırıp, tuz alınımını azaltmaya odaklıdır. DASH diyeti, genel kategoride birinciliğin yanı sıra, sağlıklı beslenme kategorisinde de birinci sırada yer almıştır.
DASH’ın açılımı; “Dietary Approaches to Stop Hypertension”, yani “Hipertansiyonu Durdurmak için Diyet Girişimi”dir. Bu diyetin amacı; tansiyonu düşürmeye veya önlemeye yardımcı olmaktır. Ayrıca, bel çevrenizi biçimlendirmeye, diyabet ve bazı kanserlerin gelişim riskini azaltmaya da yardımcı olur.

Yeni eklenen diyet yöntemleri de var

Yeni eklenen diyet yöntemlerinden 2 tanesi de, yapılan değerlendirmelerde yüksek puan aldı. Bunlar; beyin sağlığını hedef alan Mind (Zihin) Diyeti ve kadınların daha kolay gebe kalmasını amaçlayan, daha sonraları başka kişilere de fayda sağladığı gözlenen Fertility (Doğurganlık) Diyeti’ydi. En iyi kilo kaybı kategorisinde ise; Weight Watchers (Kilo Takipçileri) birinci oldu. Değerlendirmeye, önceki yıllarda görülmeyen; hızlı kilo kaybı için en iyi diyetler isminde yeni bir kategori de eklendi. U.S. News’in kıdemli sağlık editörü Angela Haupt “Diyet yapanların kısa dönem kilo kaybı hedefleri de var. Bunu sağlıklı bir şekilde başarmak için seçeneklere ihtiyaç olduğunun farkındayız.” açıklamasında bulundu.
Hazırlanan raporun, insanların farklı sebeplerle diyet yaptığını hesaba kattığını ifade eden Haupt, şunları söyledi: “Bazıları kısa süreli, bazıları ise uzun vadeli kilo kaybı arayışında. Diyetlerden biri, isminden de anlaşılacağı gibi, kadınların gebe kalma olasılığını artırmayı hedefliyor. Diğer nedenler ise; kalp sağlığını ve diyabeti iyileştirmek veya bu hastalıklara ait riski azaltmak.”

Kazanan diyet programlarının genel özellikleri

Genel En İyi’de, DASH diyetinden sonra, MIND ve TLC diyetleri berabere kalarak ikinci oldu. MIND diyeti, DASH ve Akdeniz diyetlerinin özelliklerini harmanlayarak, beyin sağlığını arttırmayı hedefleyen bir program. TLC’nin açılımı ise; “Therapeutic Lifestyle Changes”, yani Tedavi edici Yaşam tarzı Değişikliği. Bu programla; diyet, egzersiz, kilo kaybı ve sigara içmeme yoluyla kolesterol düşüşü hedefleniyor.
Hızlı kilo kaybı grubunda; HMR-Health Management Resources (Sağlık Yönetimi Kaynakları) ve Biggest Loser programları birinci sırayı paylaştı. HMR; öğün yerine geçen bazı karışımları içeren ve bol miktarda sebze-meyve tüketimini vurgulayan düşük kalorili bir program. Biggest Loser diyetinde ise; yağsız proteinler, meyve ve sebze içeren düzenli öğünler tüketilmesi, besin günlüğü tutulması, porsiyon kontrolü sağlanması ve fiziksel aktivite yapılması gibi öneriler bulunuyor.
Uyumu en kolay diyetler kategorisinde, Weight Watchers, Fertility ve MIND birinciliği paylaştı. Sağlıklı beslenme için en iyiler grubunda DASH birinci olurken; TLC ve Akdeniz Diyeti ikinci sırada yer aldı. Akdeniz diyeti, geleneksel bir diyetten ziyade; meyveler, sebzeler, tam tahıllar ve makul miktarda alkol tüketimini vurgulayan bir beslenme biçimi olarak karşımıza çıkıyor.
Diyabetik bireyler için, şaşırtıcı şekilde ilk sırada gelen Fertility (Doğurganlık) diyeti oldu. Bu diyetin odak noktası; kırmızı eti azaltmak ve proteini kuruyemiş ve sebzelerden almak gibi, herkes için sağlıklı olan değişiklikler. Bu kategoride ikinci sırayı DASH ve Biggest Loser paylaştı. Kalp hastalıkları için en iyi diyetler kategorisinde ise; Ornish, TLC ve DASH sırasıyla ilk 3’e yerleşti. Ornish diyeti oldukça düşük yağlı (toplam kalorinin yalnızca %10’u yağ) ve yoğun egzersiz uygulamaları içeriyor. Uzmanlar bu diyetin; kalp hastalığı, diyabetin geriletilmesi ve kilo kaybı gibi hedefler için uyarlanabileceğini belirtiyorlar. Akdeniz diyeti, Flexitarian (etten çoğunlukla uzak durmak) ve Ornish programları; en iyi bitkisel diyetler kategorisinde en üst sırada yer aldı.
Ayrıca; kurubaklagilleri, tahılları, süt ürünlerini, alkolü, şeker eklenmiş ve işlenmiş gıdaları yasaklayan 30 günlük bir program olan Whole30 diyeti, listenin son sırasında yer aldı. Haupt; Whole30 diyetinin son derece kısıtlayıcı bir program olduğunu belirtti ve ekledi: “Bu programda en ufak bir kaçamağa izin yok. Kahvenin içindeki bir yudum süte bile. Uzmanlarımız, kısıtlamanın gereksiz ve potansiyel olarak sağlıksız olduğunu söylüyor.”
Whole30’un yaratıcılarından Melissa Hartwig; diyetin 30 günlük bir resetleme (sıfırlama) programı olarak dizayn edildiğini, 365 gün uyulacak bir yaşam biçimi ve hatta bir diyet bile olmadığını ifade etti. Hartwig “Buradaki amaç; 30 gün süreyle sindirimsel ve inflamatuar sorunlara neden olabilen besinleri diyetten çıkarıp, sonrasında belirli besin gruplarını sırayla diyete yeniden ilave ederek, hangi besin grubunun kişiye kendisini kötü hissettirdiğini tespit etmektir. Böylece ilerleyen zamanlarda, kendileri için bilinçli tercihler yapmalarını sağlamaktır. Anket sonuçlarından bağımsız olarak, çeşitli sebzeler ve kalp dostu yağlar içeren; işlenmemiş, gerçek besinler tüketmenin en iyisi olduğuna inanıyoruz.” şeklinde konuştu.

Tek bir “en iyi diyet” yok

Washington Üniversitesi beslenme direktörü Connie Diekman “En iyi diyetler listesi, biz diyetisyenlerin önerdikleriyle örtüşüyor; sürdürülebilir, esnek ve hoşa giden diyet programlarını seçin.” açıklamasında bulundu. Diekman “Kilo vermek, sağlıklı kiloda olmanın sadece bir aşaması. Önemli olan, ulaşılan kiloyu koruyabilmek. Burada listelenen en iyi diyetler, sağlıklı beslenmeyi sürdürülebilir kılıyor.”
Connie Diekman’a göre; geçici diyet programları, daha sağlıklı bir kas-yağ oranı elde etmekten daha çok, bir elbisenin içine sığmak veya bir iddiayı kazanmak için geçerli ve sağlığa pek katkıları yok. Uzmanlara göre, en iyiler listesi de; gerçek hedefe, yani yağ kütlesini azaltırken, kas kütlesini artırmaya odaklanmak için iyi bir anımsatıcı.
Los Angeles’ta çalışan ve raporun incelemesini yapan bir diğer diyetisten Jennifer Arussi; listenin, tek bir “en iyi diyet” olmadığını gösterdiğini ifade etti. DASH diyetinin birinci sırada olmasına şaşırmadığını da belirten Arussi “Bu araştırma-merkezli diyetin, kan basıncını anlamlı bir şekilde düşürdüğünü; kalp hastalıkları ve felç (inme) riskini azalttığını açık bir şekilde görebiliyoruz.” dedi. Arussi’ye göre; yüksek puanlar alan diğer iki program olan, HMR ve Weight Watchers programlarının her ikisi de, grup desteği ve katılımın önemini belirtiyor. Bu iki faktör de, literatüre göre, kilo kaybını öngörmeyi ve hızlandırmayı sağlıyor.

Uygun diyeti seçebilmek için detayları bilmek gerekiyor

Angela Haupt; bu tür bir sıralamanın, bireylerin kişisel eğilim ve tercihlerini göz önünde bulundurarak, kendilerine uygun bir diyeti seçmelerine yardımcı olmasını umduğunu ifade etti. Ayrıca, bireylerin; uygun olan diyeti seçebilmek için, raporu ve programlar hakkındaki detayları okumasını önerdi. Birçok diyetin alkolü tamamıyla program dışı bıraktığını belirten Haupt “Eğer içki içmeye devam etme gibi bir düşünceniz varsa; diyet programına sadık kalamayabilirsiniz.” dedi.