İnsanlar beyin hücrelerini kaybetmeye kaç yaşında başlar?

20’li yaşların başlarında beyin hücreleri ölmeye başlar. Beynin yeni anıları saklama şekli değişir. Bu, normal bir durumdur ve yaşlanma sürecinin bir parçasıdır. Yaşa bağlı bellek kaybını, aktif olmaya devam ederek yavaşlatabilirsiniz. Egzersiz yapmak, dans etmek, okumak, bulmaca çözmek, masa oyunları oynamak, müzik aleti çalmak ve sosyal hayata katılmak yapmayı deneyebileceğiniz aktitiviteler arasında sayılabilir. Tüm bu aktiviteler bunama riskini de azaltır.

Çapraz bulmaca ve bellek

Bir çalışmaya göre; ileri yaşlarda düzenli olarak çapraz bulmaca çözen bireylerde bellek kaybı 2.5 yıl kadar yavaşlamaktadır. Kişinin eğitim düzeyi ve daha önce meşgul olduğu konu ne olursa olsun benzer sonuçlar alınmıştır.

Hatırlamayı  kolaylaştıran yöntemler 

Bu yöntemler Antik Yunan’dan bu yana kullanılmıştır. Rastlantılarla edinilen bilgi parçalarının hatırlanması için uyak oluşturma, baş harflerin biraraya getirilmesi ve diğer bazı zihinsel yöntemlerle belleğe yardımcı olunur.

20 yıl önce dinlediğiniz şarkıların sözlerini hatırlayabiliyorsunuz; ancak bir hafta önce öğrendiğiniz bir ismi hatırlayamıyorsunuz. Neden?

Eski anılar, zihnimizde en derine gömülür. Beynimiz onların üzerine yeni hatıralar koyar. Yaşlandıkça, yeni öğrendiklerimizi eskiler kadar iyi hatırlamayız. Ayrıca isimler zihnimizde rastlantısal olarak kalan etiketlerdir. Bir ismi hatırlamak ona bir anlam yüklemediğinizde güç olabilir. Öte yandan müzik, duygular ve anılar ile güçlü bir biçimde bağlantılıdır. Bu nedenle aklımızda daha iyi kalır.

Kahvaltıyı atladığınız takdirde yapacağınız bir konuşmanın sözlerini unutabilirsiniz

İyi bir kahvaltı yapmak önemlidir. Kahvaltı yapmak zekayı artırmaz; ancak hatırlamaya yardımcı olur.  Örneğin bir konuşma ya da  kitap ile ilgili bölümleri daha rahat hatırlayabilirsiniz.

Brokoli belleği olumlu etkiler

Brokoli ve ıspanak gibi yeşil yapraklı sebzeler hem kalbiniz hem de belleğiniz için faydalı besinlerdir. Yapılan bir çalışmada, bu tür sebzeler ile beslenen kişilerin belleklerindeki kaybın daha yavaş olduğu gösterilmiştir. Mercimek, bezelye gibi folik asitten zengin gıdalar da bellek için faydalı olabilir. Balık için de benzer fayda geçerlidir. Balıkta bulunan omega-3 yağ asitleri beyin gelişimine yardımcı olmaktadır.

Ani ve yüksek düzeyde stres yaratan bir olay hatırlamayı kolaylaştırabilir

Üzüntü veren ani bir olaya bağlı olarak stres hormonlarının yüksek düzeyde salınmasıyla belleğiniz  keskinleşebilir ve daha uyanık bir duruma geçebilirsiniz. Öte yandan vücudunuz uzun süren stresle  yeterince başa çıkamaz. Stres uzun sürdüğünde odaklanmayı ve hatırlamayı güçleştirebilir. Ayrıca depresyon, endişe, kalp hastalığı ve diyabet gibi sağlık sorunları ile de ilişkilidir.

Alkol almak yeni anıların uzun vadeli anılara dönüşmesini zorlaştırır

Alkol kullanımı yeni anıların uzun süre saklanmasını engelleyebilir; ancak alkol almadan önceki hatıraları etkilemez. Alkol alımı sırasında kısa süreli bellek de çalışmaya devam eder. Bir seferde ne kadar fazla alkol tüketilirse, bellek de o kadar çok etkilenir.

Antihistaminikler, uyku ilaçları ve statinler belleği olumsuz etkileyebilir

Alerji tedavisinde kullanılan antihistaminikler ve uyku ilaçları geçici bellek sorunlarına neden olabilir.  Kolesterolü düşüren statin grubu ilaçlar da bazı kişilerde hafif bellek kaybı ve kafa karışıklığına yol açabilir. İlgili ilaç kesildiğinde bellek sorunu da ortadan kalkar. Kullandığınız bir ilacın sizde bellek sorunlarına neden olduğundan şüpheleniyorsanız doktorunuza başvurunuz.

Menopoz ve bellek

Kadınlarda menopozdan hemen önceki ay ya da yıllarda hormonal değişiklikler olur. Buna  bağlı olarak   bu dönemde sıcak basmalarının yanı sıra, kadınların %60’ında bellek kayıpları görülür. Bu geçici bir durumdur. Adet görme sona erdikten yaklaşık bir yıl sonra normale döner.

Fibromiyalji ve lupus, kafa karışıklığına neden olabilen bazı hastalıklardır

Fibromiyalji kronik ağrının görüldüğü karmaşık bir durumdur. Fibromiyalji rahatsızlığında isim ve yüz hatırlamakta zorlanma, sözcüklerin karıştırılması, dikkati toplama güçlüğü gözlenebilir. Kronik ağrı  sinyallerinin beynin fazla çalışmasına neden olarak günlük hayatı sürdürmeyi güçleştirdiği düşünülmektedir. Eğer bu tür sorunlar yaşıyorsanız doktorunuza başvurunuz.

Yaşamlarındaki her günü hatırlayabilen kişilerin beyinlerinde bazı farklılıklar vardır   

Bir kişinin kendi yaşamının her gününü hatırlayabilme özelliğine güçlü yaşam öyküsü belleği adı verilir. Bu özelliğe sahip kişiler 20 yıl önce yaşanan özel bir günde ne giydiklerini hatırlayabilirler. Öte yandan bu kişilerin deha olmadıkları, hatta belleklerinin kısa süreli olduğu tespit edilmiştir. Beyinlerinde yaşam öyküsünün yer aldığı  kısmın daha büyük olduğu bildirilmiştir.

Uyku sırasında zihniniz beyninizdeki hatıraları sağlamlaştırmakla  meşguldür.

Uyanıkken yeni bilgiler edinirsiniz ve hatıralarınızı düşünürsünüz. Uyku sırasında beyniniz hatıralarınızı sağlamlaştırır. Belleğinizin iyi çalışması için bu süreçlerin tümünün gerçekleşmesi gerekmektedir. Yeterince uyuduğunuzdan emin olunuz. Birçok insan geceleri 7-9 saat civarında uykuya ihtiyaç duymaktadır.

Görüş kaybı bellek kaybına yol açabilir

Kişilerin görme yeteneği zayıf ise bellek testlerinde de başarısız olma eğilimi daha fazladır. Bunun nedeni tam olarak bilinmemektedir; ancak görme güçlüğünün uyarı gerektiren aktivitelerden uzaklaştırdığı, bu nedenle beynin düşünme keskinliğini kaybettiği düşünülmektedir.

Bebek sahibi olmak belleği zayıflatır mı?

Birçok kadın hamilelik sırasında ve hamilelikten sonra unutkanlık yaşadığını ifade etmektedir. Öte yandan uygulanan bazı bellek testleri hamilelikte çok az farklılık göstermiştir. Araştırıcılara göre unutkanlığın yaşanma nedeni; bunun yaşanacağı yönündeki beklentidir.

Bir eve ilk kez girdiniz; ancak bu eve daha önce de geldiğiniz hissine kapıldınız. Neden?

Benzer şekilde döşenmiş bir başka evi hatırladınız. Böyle bir ortama girdiğinizde size yabancı olan eşyaları bile daha önce gördüğünüz hissine kapılırsınız. Belleğiniz bu şekilde size tanıdık bir yerde olduğunuz hissini yaşatır.

http://www.webmd.com/brain/rm-quiz-memory-forgetting?ecd=wnl_day_070116&ctr=wnl-day-070116_nsl-ld-stry&mb=UInRkhTMm3rRfHWmgbc5txXFE73IOX1cVNkxkW1ToiE%3d
(Erişim tarihi:06.10.2016)