Beynimiz çok ince dengelere sahip bir organdır. Beyin, enerji kaynağı olarak kandaki şeker ya da diğer bir deyişle glukoz miktarına duyarlıdır. Bu nedenle; şeker hastalığınız varsa, beyniniz şekerin kontrolsüz şekilde yüksek ya da düşük olmasından etkilenir.
Yüksek şekerin beyindeki etkisi hemen görülmez. ABD Houston Methodist Hastanesi’nden Dr. Joesph Masdeu’ya göre; zaman içinde, diyabet nedeniyle, damarlarda zedelenme olasılığı artar. Bu durumdan beyindeki küçük kan damarları da etkilenir ve beyin dokusu, özellikle de beyaz cevher zarar görür. Beyaz cevher, sinirlerin birbirleriyle bağlantı kurdukları bölgedir. Bu bölge zarar gördüğünde düşünme bozulur ve damarsal değişimlere bağlı bunama gözlenir. Bu durum hem tip 1 hem de tip 2 diyabette görülebilir.
New York Montefiore Tıp Merkezi’nde görev yapan Dr. Joel Zonszein, yaptığı bir açıklamada şunları söylüyor: “Diyabet süresi uzadıkça bunama riski artar. Buna karşın, iyi kontrol edilen tip 1 diyabet hastalarında bu duruma daha az rastlanır. Tip 2 diyabet hastaları ise metabolizma yönünden daha şanssızdır. HDL (iyi kolesterol) düzeyleri düşük, kan yağları ve tansiyonları yüksek olabilir. Ayrıca, obez olma olasılıkları da daha fazla oluyor.” Bu hastalarda diyabet kontrolünün önemli olduğunu belirten Zonszein, sözlerine şu şekilde devam ediyor: “Hastalar bazen insülin ya da iğne ile verilen diğer ilaçlara geçmemek için birçok farklı şey deniyor. Öte yandan kan şekerini erken bir dönemde düşürmek de önemlidir. Uzun süre yüksek kan şekeri ile yaşamak, beyindeki hasar açısından oldukça sakıncalı bir durumdur.”
Kan şekerinin düşmesi ani sorunlar yaratabilir
Eğer şekerinizi çok sıkı bir şekilde kontrol etmeye çalışıyorsanız; şeker düşmesi riskiniz artar. Şeker düşüklüğünün ani ve belirgin etkileri vardır. Kan şekeriniz ne kadar düşerse, belirtiler de o kadar ağır olur. Düşünmeniz güçleşir, ruh haliniz etkilenir. Baş ağrısı, sersemlik, uyumlu hareketlerde zorlanmanın yanı sıra; yürüme ve konuşma güçlüğü de yaşayabilirsiniz. Bulantı, açlık, titreme, ciltte soğuma ve nemlenme, kalp atışlarının hızlanması durumları görülebilir. Ciddi şeker düşüklüğünde bayılma ve koma hali gözlenebilir.
ABD Harvard Tıp Okulu’ndan Dr. Gail Musen; şeker düşüklüğü ataklarının tekrarlaması ile bazı sorunlar oluşabileceğinin altını çiziyor ve ekliyor: “Kan şekerinin ara sıra düşmesinin uzun vadede beyin üzerinde önemli bir etkisi olmayabilir. Ancak bu durum sık sık oluyorsa, farkına varamayabilirsiniz. Bu şekilde yaşamak tehlikelidir. Beyniniz kan şekeri düşüklüğünü fark etmeyebilir ve şeker düşmesi belirtilerini yaşamazsınız. Normalde ani şeker düşmesi kişiyi uykusundan uyandırır; ancak fark edilmemesi halinde, kan şekeri düşmesine rağmen uyku devam eder ve acil bir durum oluşana kadar da düşmeye devam edecektir.”
Şeker düşüklüğünün fark edilmemesi durumu, araba kullanırken sizi savunmasız yakalayabilir ve bir kazaya neden olabililir. Bazen de yolda yürürken düşmenize yol açabilir. Ciddi düzeyde kan şekeri düşüklüğünün uzun vadede, tip 2 diyabeti olan yaşlı kişilerde bunamaya neden olabileceği bildirilmiştir.
Diyabet ile Alzheimer hastalığı arasında bir bağlantı var mı?
Diyabet ile Alzheimer hastalığı arasında bağlantı olduğu çeşitli çalışmalarla gösterilmiştir. Tip 2 diyabetlilerin Alzheimer hastalığına yakalanma olasılığı 2 kat fazladır. Alzheimer hastalığında, anormal bir protein olan amiloid’in beyinde biriktiği tespit edilmiştir. Bu protein kümeler oluşturarak, sinirlerin birbirleriyle bağlantı kurma yeteneğini azaltır.
California Üniversitesi’nden Dr. Peter Butler; insülin üreten pankreas hücrelerinde de benzer proteinler olduğunu, buna bağlı olarak hücre hasarı ve hücre ölümü görüldüğünü belirtiyor. Bu nedenle, Alzheimer hastalığı ile tip 2 diyabet gelişimi açısından benzer bir riskin varlığından söz ediliyor. Diyabete bağlı oluşan damarsal hasarın da Alzheimer hastalığının nedenlerinden biri olduğunu ifade eden Dr. Butler; Alzheimer hastalarında amiloid birikimi ile damar hasarının birlikte bulunduğuna vurgu yapıyor.
Editör’ün Notu: Sonuç olarak diyabet kontrolü dikkatli bir biçimde yapılmalıdır. Düşük kan şekeri sizi çok kötü hissetirebilir. Yüksek kan şekeri ise damarlarınızı tıkar. Hem yüksek hem de düşük kan şekeri ise bu hasarı hızlandırıp, bunamaya da neden olabilir.